Zawarcie umowy zrzeczenia się prawa do zachowku jest dopuszczalne

W dniu 21 marca 2017 r. Sąd Najwyższy wydał precedensową uchwałę w sprawie o sygn. akt: III CZP 110/16​, mocą której uznał za legalnie możliwe zawarcie umowy zrzeczenia się prawa do zachowku. Dotychczas możliwość zrzeczenia się prawa do zachowku była powszechnie kwestionowana w oparciu o interpretację art. 1047 kodeksu cywilnego („kc”). Przedmiotową uchwałą Sąd Najwyższy rozszerzył zastosowanie art. 1048 kc – spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego – również do zachowku. Co zostało podkreślone przez Sąd Najwyższy, istotne są również względy konstytucyjnej zasady proporcjonalności przy ograniczaniu prawa jednostki, a takim prawem jest instytucja zachowku. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że Trybunał Konstytucyjny dopuścił możliwość zrzeczenia się zachowku (wyrok z dnia 25 lipca 2013 r., sygn. akt: P 56/11).

Opisana powyżej decyzja Sądu Najwyższego jest niezmiernie korzystna dla osób chcących uregulować podział swojego majątku jeszcze przed śmiercią. Instytucja zachowku stanowi zabezpieczenie uprawnionych spadkobierców – czyli dzieci, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku na mocy ogólnych przepisów kodeksu cywilnego – do części majątku spadkodawcy nawet w przypadku, gdyby wyzbył się on części majątku lub w sposób niesłuszny pominął ich w testamencie. Na mocy art. 991 § 1 kc osoby te – co do zasady – mogłyby żądać od beneficjentów majątku spadkowego dwie trzecie lub połowy wartości tego, co dostałyby w przypadku np. braku testamentu. Dzięki przedmiotowej uchwale Sądu Najwyższego prawo spadkowe będzie bardziej elastyczne poprzez umożliwienie osobom zainteresowanym podjęcie kroków do zgodnego z ich wolą podziału majątku i wyeliminowania niepotrzebnych problemów oraz napięć. Nie można zapomnieć, że na podstawie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 r. (sygn. akt III CZP 79/13) dopuszczalne jest zawarcie umowy darowizny na wypadek śmierci, jeżeli jej przedmiotem są konkretne rzeczy lub prawa, a umowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Dlatego tak bardzo ważne jest, żeby umowy regulujące podział majątku jeszcze przed śmiercią osoby bliskiej były precyzyjnie i zgodnie z prawem sporządzone, co pozwoli zapobiec późniejszym niepokojom, problemom z zarządzeniem majątkiem spadkowym i ostatecznie kwestionowaniu woli osoby zmarłej.

Tagi

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on pinterest
Pinterest
Share on linkedin
LinkedIn
Grzegorz Kantecki

Grzegorz Kantecki

Radca prawny oraz licencjonowany doradca restrukturyzacyjny.
+48 793 917 771
grzegorz@kantecki.pl

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

jedenaście − 2 =